Nieuwe regels voor halen van rijbewijs

Naar aanleiding van verschillende geconstateerde misstanden in de rijschoolbranche gaat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan de slag met het aanpassen van wet- en regelgeving. De wijze van rijexamens gaat veranderen en de regels voor rijinstructeurs worden aangescherpt. De misstanden, het relatief lage slagingspercentage (gemiddeld slaagt 52% slaagt voor het praktijkexamen en 39% voor het theorie-examen) en het aantal verkeersongevallen onder beginnende bestuurders heeft doen besluiten dat er hard moet worden ingegrepen. 

Minister Mark Harbers (foto): “Frauderen tijdens het examen, instructeurs die je bewust te vroeg laten afrijden, lespakketten die de indruk geven dat je ‘snel’ je rijbewijs kunt halen… Ik vind dat deze misstanden moeten worden aangepakt. Daarom zijn we vanuit het ministerie aan de slag gegaan met een pakket dat verbeteringen moet aanbrengen in de rijopleiding. Bijkomend voordeel is dat we verwachten dat jongeren hierdoor eerder slagen voor hun rijbewijs.”

Eerder stelde het advies ‘Van rijles naar rijonderwijs’ verschillende verbeteringen voor, die door zowel de Tweede Kamer als door het ministerie zijn onderschreven. Dit houdt in:

Beter rijonderwijs

Waar eerst alleen het rijexamen verplicht is, wordt nu ook de rijopleiding zelf verplicht gesteld. Aan de hand van reeds opgestelde leerdoelen wordt het duidelijker wat leerlingen moeten kunnen om een auto rijbewijs te halen. Denk dan bijvoorbeeld aan de verplichting om tijdens de opleiding in het donker te hebben gereden, om een keer 130 te hebben gereden en om ‘sociaal rijgedrag’ te bespreken.

Het rijonderwijs zal worden opgeknipt in vier fasen, waarbij in iedere fase complexere situaties worden geoefend. Er wordt ook een systeem ontwikkeld waarin betrokkenen kunnen zien welke vaardigheden de leerling al onder de knie heeft. Betrokkenen kunnen bijvoorbeeld de leerlingen zelf zijn, hun ouders of de rijinstructeurs.

Rijscholen mogen hun eigen lesmethodes gebruiken, mits de leerdoelen daarmee behaald worden. Ze kunnen zich dus nog onderscheiden met hun unieke vaardigheden, kennis en ervaring.

Beter examen

Op dit moment is het examen de basis voor het halen van het rijbewijs. In de toekomst zal het rijonderwijs zelf en daarmee ook het leerplan de basis zijn. Het examen wordt dus afgestemd op het leerplan.

Er is nog geen keuze gemaakt over het doorvoeren van veranderingen in het aantal verplichte examens: voor nu blijft er één theorie-examen en één praktijkexamen. Een van de redenen is dat extra examens leiden tot extra kosten voor de leerling. Later dit jaar komt hierover nog een nader advies vanuit het ministerie, IBKI, CBR en de branche.

Betere rijinstructeurs

Met de nieuwe wet- en regelgeving worden rijinstructeurs verplicht om een opleiding te volgen bij een door IBKI erkend opleidingsinstituut. Op dit moment is voor aankomend rijinstructeurs alleen een examen verplicht. Voor die opleiding heeft IBKI enkele contouren opgesteld, aan de hand daarvan kunnen opleidingsinstituten hun eigen lesmethode ontwikkelen.

Het blijft voor rijinstructeurs verplicht om de bevoegdheid elke vijf jaar te verlengen, maar de eisen worden aangescherpt. IBKI gaat namelijk om de vijf jaar een theorie- en een praktijkexamen afnemen. Wanneer een instructeur drie keer een onvoldoende haalt, verliest deze zijn bevoegdheid – de instructeur kan dan besluiten om een herintrederstraject te volgen.

Kosten

De voorgestelde wijzigingen brengen kosten met zich mee, die naar verwachting worden betaald door consumenten, rijscholen en rijinstructeurs. Er wordt op dit moment uitgezocht hoe de kosten voor leerlingen zo gelijk mogelijk kunnen blijven.

De gevolgen voor de lesprijs zijn mede afhankelijk van welk effect deze rijonderwijsverbeteringen hebben op de slagingspercentages. Als het rijonderwijs beter is, slagen meer leerlingen de eerste keer voor hun rijbewijs en hoeven ze dus niet meerdere keren te betalen voor een extra examen en voor aanvullende lessen.

Adviescommissie Rijonderwijs

Tot slot is het ministerie van plan om een Adviescommissie Rijonderwijs in te richten. Hierin komen vertegenwoordigers van de rijschoolbranche, maar ook IBKI, CBR, IenW en onderwijskundigen. De adviescommissie zal de minister periodiek adviseren over bijvoorbeeld het leerplan, de exameneisen en het kwalificatieprofiel voor rijinstructeurs. Op die manier kunnen gewenste veranderingen op een weloverwegen manier worden doorgevoerd.